Finansal piyasalarda sabit getirili menkul kıymetler arasında yer alan tahvil ve bono, yatırımcılara güvenli ve düzenli getiri sağlayan araçlardır. Her iki yatırım aracı da borçlanma senedi niteliğindedir ve hem bireysel hem kurumsal yatırımcılar için önemli alternatifler sunar. Ancak vadeleri, getirileri ve kullanım amaçları açısından aralarında bazı temel farklar bulunmaktadır.
Bu yazıda tahvil ve bononun ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve hangi yönleriyle birbirinden ayrıldığını detaylı şekilde ele alıyoruz.
Tahvil Nedir?
Tahvil, bir yıl ve daha uzun vadeli borçlanma araçlarıdır. Devlet veya özel sektör kuruluşları tarafından ihraç edilir ve belirli bir vade sonunda anapara ile birlikte faiz getirisi ödenir.
Özellikleri:
- Vadesi: En az 1 yıl ve genellikle 2–10 yıl arasındadır.
- Faiz (kupon) ödemesi: Dönemsel olarak yapılabilir (örneğin 6 ayda bir).
- İhraç eden kurum: Devlet tahvilleri (DİBS), özel sektör tahvilleri veya belediye tahvilleri olabilir.
- Likidite: Borsada işlem görür, ikinci el piyasası mevcuttur.
Tahviller, özellikle uzun vadeli yatırım yapmak isteyen ve düzenli gelir hedefleyen yatırımcılar için tercih edilir.
Bono Nedir?
Bono, bir yıldan kısa vadeli borçlanma araçlarıdır. Devlet veya özel şirketler tarafından kısa vadeli nakit ihtiyacını karşılamak amacıyla ihraç edilir.
Özellikleri:
- Vadesi: En fazla 364 gündür. Genellikle 91 gün, 182 gün gibi kısa vadelidir.
- Faiz ödemesi: Genellikle tek ödeme şeklindedir (vade sonunda anapara + faiz).
- İhraç eden kurum: Hazine bonosu (devlet tarafından) ve finansman bonosu (özel sektör tarafından) olarak ikiye ayrılır.
- Likidite: Borsada alınıp satılabilir, ancak tahvile göre daha düşük işlem hacmine sahip olabilir.
Bonolar, kısa vadede düşük riskli ve sabit getirili yatırım arayanlar için uygun bir alternatiftir.
Tahvil ve Bono Arasındaki Temel Farklar
1. Vade Süresi
- Tahvil: En az 1 yıl vadeli. Uzun vadeli yatırım aracıdır.
- Bono: En fazla 1 yıl vadeli. Kısa vadeli yatırım aracıdır.
2. Getiri Yapısı
- Tahvil: Faiz (kupon) ödemesi genellikle dönemsel olarak yapılır.
- Bono: Vade sonunda tek seferde anapara + faiz ödemesi yapılır.
3. Risk Profili
- Her iki araç da görece düşük risklidir; ancak uzun vadeli tahviller, faiz oranı değişimlerine daha duyarlıdır.
- Bonolar kısa vadeli oldukları için faiz dalgalanmalarından daha az etkilenir.
4. Yatırım Amacı
- Tahvil: Uzun vadede düzenli gelir elde etmek ve sermaye koruması sağlamak isteyenler için uygundur.
- Bono: Kısa vadeli ve güvenli yatırım yapmak isteyen, nakit yönetimini planlayan yatırımcılar için daha uygundur.
5. İhraç Edilen Kurumlar
- Her iki araç da devlet veya özel sektör tarafından ihraç edilebilir. Ancak devlet tahvili ve hazine bonosu ayrımı bu noktada önemlidir:
- Devlet tahvili: 1 yıl ve üzeri devlet borçlanma aracı
- Hazine bonosu: 1 yıldan kısa vadeli devlet borçlanma aracı
Hangi Yatırım Aracı Sizin İçin Daha Uygun?
Bu tamamen yatırım sürenize, risk algınıza ve nakit ihtiyacınıza bağlıdır.
- Kısa vadeli, güvenli ve likit yatırım arayanlar için bonolar ideal bir tercihtir.
- Uzun vadede düzenli faiz geliri elde etmek isteyen yatırımcılar için tahviller daha uygun olacaktır.
- Portföy çeşitliliği isteyen yatırımcılar her iki aracı birden portföylerine dâhil ederek dengeli bir yapı kurabilir.
Sonuç
Tahvil ve bono, yatırım dünyasında sabit getirili ve görece düşük riskli enstrümanlar arasında yer alır. Aralarındaki temel fark vade ve faiz ödeme biçiminde yatmaktadır. Bu farkları doğru anlayarak, finansal hedeflerinize uygun yatırım araçlarını seçmeniz mümkündür. Özellikle faiz oranlarının değiştiği dönemlerde, bu araçların performansını ve etkilerini yakından takip etmek önemlidir.
Daha fazla detay ve uygulamalı karşılaştırma için Borsa Gundem Rehberi’ndeki makaleme göz atabilirsiniz