Küreselleşen finans dünyasında, artık hiçbir borsa diğerinden tamamen bağımsız hareket etmiyor. Yurt dışı piyasaların, özellikle de ABD, Avrupa ve Asya borsalarının yönü, Türk borsası üzerinde doğrudan ve dolaylı birçok etki yaratıyor. Yatırımcılar için Borsa İstanbul’u (BIST) analiz ederken yalnızca iç dinamiklere değil, dış gelişmelere de dikkat etmek büyük önem taşıyor.

Bu yazıda, yurt dışı piyasaların Türk borsasını nasıl etkilediğini, hangi dış faktörlerin belirleyici olduğunu ve yatırımcının bu süreçleri nasıl takip etmesi gerektiğini ele alıyoruz.

Küresel Finansal Entegrasyonun Rolü

Günümüzde sermaye hareketleri çok hızlı ve serbest şekilde gerçekleşiyor. Bu da şu anlama geliyor:

• Yurt dışında yaşanan ekonomik, siyasi veya finansal gelişmeler, anlık olarak Türk borsasına yansıyabiliyor.
• Özellikle yabancı yatırımcıların BIST'teki etkisi göz önüne alındığında, küresel risk algısı Türkiye'yi doğrudan etkileyebiliyor.
• Uluslararası fonlar, gelişmekte olan ülke piyasalarından hızla giriş-çıkış yapabiliyor.

Dolayısıyla, global piyasa yönü, Türk borsası için bir tür "rüzgâr yönü" olarak değerlendirilebilir.

ABD Piyasaları ve FED Etkisi

ABD borsaları (özellikle Nasdaq ve S&P 500) ve ABD Merkez Bankası (FED) kararları, Türk borsası üzerinde en güçlü etkiye sahip dış faktörlerden biridir.

Etki Kanalları:

• FED’in faiz kararları: Faiz artışı, gelişen piyasalardan sermaye çıkışını tetikleyebilir.
• Dolar Endeksi (DXY): Doların değer kazanması, gelişen ülke paraları üzerinde baskı yaratır.
• ABD enflasyon verileri: Küresel faiz beklentilerini değiştirir ve borsalarda yön tayin eder.
• ABD borsa endekslerindeki sert düşüşler, gelişen piyasalarda da satış baskısına yol açar.

Avrupa ve Asya Piyasalarının Yansımaları

Avrupa:

• Türkiye'nin en büyük ticaret partnerlerinden biri olan AB ülkelerinin ekonomisi, ihracatçı şirketlerin performansı açısından önemlidir.
• ECB (Avrupa Merkez Bankası) kararları, euro bölgesi ile olan sermaye ilişkilerini etkileyebilir.
• Avrupa'daki siyasi krizler veya ekonomik daralmalar, Türk sanayi ve ihracat şirketlerine olumsuz yansıyabilir.

Asya:

• Çin ve Japonya başta olmak üzere Asya borsalarındaki gelişmeler, emtiaya dayalı sektörler üzerinde etkili olabilir.
• Çin’in büyüme verileri, global risk iştahını etkileyerek Türkiye dahil tüm gelişmekte olan ülkelere yansır.

Yabancı Yatırımcı ve Fon Akımları

Türk borsasında yıllar boyunca yabancı yatırımcı oranı %60’ın üzerinde seyretmiştir. Her ne kadar son dönemlerde bu oran azalmış olsa da, hâlâ piyasa yönü üzerinde etkilidir.

Neyi Etkiler?

• Yurt dışında artan faiz oranları, yabancı fonların Türkiye gibi ülkelerden çıkmasına neden olabilir.
• Riskten kaçınma dönemlerinde (örneğin küresel kriz, savaş, resesyon) BIST'te ciddi satışlar gözlemlenebilir.
• Fonların gelişen piyasa ETF'lerinden çıkışı, Türk hisselerine de yansır.

Emtia ve Enerji Fiyatları

Küresel piyasaların bir başka yansıması da petrol, altın ve diğer emtia fiyatları üzerinden hissedilir.

• Petrol fiyatları arttığında, Türkiye gibi enerji ithalatçısı ülkelerin cari açık riski büyür, bu da borsada baskı yaratır.
• Altın fiyatlarındaki artış, riskten kaçınma eğilimini gösterir, yatırımcı borsadan güvenli limanlara kayabilir.
• Küresel talepteki düşüş, demir-çelik, madencilik ve sanayi şirketlerini etkiler.

Yurt Dışı Piyasaları Takip Etmenin Önemi

Yatırımcılar, Borsa İstanbul’a yatırım yaparken şu kaynakları düzenli olarak takip etmelidir:

• FED, ECB ve TCMB faiz kararları
• ABD TÜFE, istihdam, büyüme verileri
• Yurt dışı borsa endeksleri (S&P 500, Nasdaq, DAX, Nikkei)
• Dolar endeksi (DXY), EUR/USD, USD/TRY gibi döviz çiftleri
• MSCI gelişmekte olan ülkeler endeksi
• Brent petrol, ons altın, doğal gaz fiyatları

Bu veriler, sadece makroekonomik gidişatı değil, bireysel hisse ve sektör performanslarını da etkiler.

Sonuç: Türk Borsası Global Rüzgârdan Bağımsız Değil

Borsa İstanbul’un yönünü belirleyen dinamikler arasında küresel gelişmeler en az iç siyasi ve ekonomik faktörler kadar önemlidir. Dolayısıyla başarılı bir yatırım için sadece Türkiye değil, dünya ekonomisi de yakından izlenmelidir. Faiz kararları, küresel büyüme beklentileri, döviz hareketleri ve fon akımları doğru okunduğunda, hem risklerden korunmak hem de fırsatları değerlendirmek mümkün olabilir.

---

“Daha fazla analiz, rehber yazı ve güncel borsa gelişmeleri için Borsa Gundem Rehberi’ni inceleyin.”