Şimşek, İstanbul Finans Merkezi Ziraat Bankası Genel Müdürlük Oditoryumu'nda düzenlenen Dünya Gazetesi Ekonomi Zirvesi'nde yaptığı konuşmada, ekonomide yürüttükleri makroekonomik ve istikrar programının evrelerinden bahsederek, birinci evrenin Eylül 2023'te başladığını, ilk yılda amaçlarının makro risklerin yönetimi olduğunu söyledi.

Kahramanmaraş merkezli depremlerin yaralarının sarılması için bugüne kadar tahakkuk bazlı 3,6 trilyon TL (yaklaşık 90 milyar dolar) kaynak tahsis edildiğini dile getiren Şimşek, KKM'den çıkışın yönetilmesinin çok önemli olduğunu anlattı.

Şimşek, ilk amaçlarının "kural bazlı piyasa ekonomisinin güçlü bir şekilde tekrar devreye alınması" olduğunu anımsatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Enflasyonun kontrol altına alınması, ödemeler dengesi risklerinin yönetilmesi... Çünkü program öncesinde cari açığın milli gelire oranı yüzde 5,3 civarlarındaydı, rezerv yetersizliği endişesi vardı. Koşullu yükümlülükler vardı. Dolayısıyla ilk yılımız aslında özü itibarıyla bu risklerin kontrol altına alınması, yönetilmesi süreciydi. Şimdi ikinci evredeyiz. Burada amacımız makro dengesizliklerin azaltılması. Dezenflasyon başladı ve devam ediyor. Mali disiplini yeniden tesis ediyoruz. Sürdürülebilir cari dengedeyiz. KKM'den çıkışı büyük oranda başardık. Şoklara karşı Türkiye'nin dayanıklılığını artırdık. Bu sene bu program, marttan bu yana envai çeşit şokla test edildi. Hem iç hem dış şoklara rağmen program raydan çıkmadı. Belki bazı konularda arzuladığımız hızda ve öngördüğümüz çerçevede gitmiyor olabiliriz. Ama biz mükemmeliyet yerine ilerlemeyi tercih ediyoruz."

"Dezenflasyon devam etti ve devam edecek"

Bakan Şimşek, üçüncü evrenin gelecek yıl başlayacağını belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Üçüncü evre bugüne kadarki kazanımları pekiştirecek yapısal dönüşümü içeriyor. Enflasyonun tek haneye doğru evirildiği, bütçe açığının kalıcı bir şekilde yüzde 3 ve altına doğru çekildiği, cari açığın yüzde 1 ve altında tutulduğu ve yapısal reformların çok daha güçlü bir şekilde sonuç verdiği bir evre olacak. Dolayısıyla bu program sonuç veriyor. 2022 sonunda enflasyon yüzde 65 civarıydı. 2023'te de yüzde 65 civarıydı. Geçen sene yüzde 44'e düştü. Bu bir ilerlemedir. Bu sene yüzde 33'e düşmüş durumda. Bu bir ilerlemedir. Bu sene yıl sonu enflasyonunda yüzde 25-29 bandını yakalamamız zor görünüyor."

Şimşek, programı yaparken bir kuraklık ve tarımsal don öngörülerinin bulunmadığını kaydederek, şu ifadeleri kullandı:

"Küresel ticaret savaşları öngörümüz bu boyutlarda yoktu. İçeride yaşanan birtakım gelişmeleri bizim öngörmemiz mümkün değil. Bölgemizde bir savaş öngörümüz yoktu. Bütün bunlara rağmen dezenflasyon devam etti ve devam edecek. Son 1-2 aydaki rakamlar hiçbir şekilde algıyı da gerçekliği de değiştiremez. Çünkü şartlar dezenflasyon için hala elverişli ve devam ediyor."

"Bütün göstergelerde ciddi bir iyileşme var"

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, hizmet enflasyonundaki yüksekliğin de aynı şekilde sürmediğini belirterek, kiralardaki ve eğitim ücretlerindeki yüksek artışların gerilemeye başladığını, hizmet enflasyonunun da programa olumlu tepki verdiğini anlattı.

Zirai donun ve kuraklığın gıda fiyatlarına yönelik artırıcı etkisinden bahseden Şimşek, şu ifadeleri kullandı:

"Gelecek sene kuraklık devam etmezse baz etkisi olacak. Yani gelecek sene bu aylarda gıda enflasyonunun etkisiyle manşet enflasyon çok daha hızlı bir şekilde düşecek. Maalesef enflasyon beklentileri bizde bu gibi bir analize dayalı bir şekilde şekillenmiyor. Enflasyon beklentileri son 2-3 ayda ne olduysa onun bir şekilde yansıması şeklinde tezahür ediyor. Onun için enflasyon beklentilerindeki geçici kötüleşmenin, gelecek sene bu zamanlarda çok farklı bir noktada olma ihtimali yüksek."

Şimşek, cari açıktaki, cari işlemler açığındaki ve brüt dış borç stokunun milli gelire oranındaki iyileşmeden bahsederek, buradaki düşüşü kalıcı hale getirmek istediklerini söyledi.

Tartışmaların genelde mutlak rakamlar üzerinden yapıldığını dile getiren Şimşek, "Mutlak rakamlar her zaman çok anlamlı değil. Önemli olan onu standart karşılaştırılabilir bir ölçüte bağlamak. O nedenle oran olarak baktığınızda bütün göstergelerde ciddi bir iyileşme var." dedi.

"Türkiye rezerv yeterliliği sağlamış durumda"

Bakan Şimşek, rezervlerdeki iyileşmeden bahsederek, sözlerine şöyle devam etti:

"Uluslararası standartlarda en geniş tanımı dahi alsanız Türkiye rezerv yeterliliğini sağladı. Bakın IMF tanımına göre 2003-2023 döneminde rezerv yeterliliği 0,9 iken şu anda 1,15'lere çıkmış durumda. 1 ve üstü zaten yeter sayılıyor. Dolayısıyla önemli olan burada 1 ile 1,5'in arasında bir rakamda olabilmek. Türkiye bunu sağlamış durumda."

Şimşek, Türkiye'nin kredi risk primindeki düşüşe işaret ederek, hazinenin 10 yıllık tahvil faizinin 2023 ortalarındaki yüzde 10'lu seviyelerden bugün yüzde 6,6'ya gerilediğini söyledi.

Bakan Şimşek, "Kredi notumuz arttı. Bu program sonuç vermeseydi derecelendirme kuruluşları kredi notumuzu son 2 yılda 2-3 kademe artırır mıydı? Program sonuç verdiği için bunu yapıyorlar. Benzer şekilde şirketlerimizin değerlemesi de önümüzdeki dönemde daha düşük Türkiye riskini yansıtmaya başlayacak. Büyüme toparlanacak." ifadelerini kullandı.

İstihdamın atmaya devam ettiğini, Türkiye'nin AB ile kişi başı milli gelirde farkı azaltmayı sürdürdüğünü dile getiren Şimşek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Küresel doğrudan yatırımlarda bir kıpırdama başladı. Bu tipiktir. Programın erken evresinde daha kısa vadeli kaynak gelir. Ama programın sonraki aşamalarında daha kalıcı, borç yaratmayan kaynak gelir. Bu klasiktir. Türkiye küresel doğrudan yatırımlarda da önümüzdeki 1-2 yıl içerisinde çok hızlı bir şekilde yol katedecek."

"Dezenflasyon devam edecek"

Bakan Şimşek, orta vadeli görünüme ilişkin tespitlerde bulunarak, dezenflasyonun orta vadede de devam edeceği vurgusunu yaptı.

Dezenflasyonun devam edeceğinin altını çizen Şimşek, şu ifadeleri kullandı:

"Dezenflasyon neden devam edecek? Çünkü para politikası, maliye politikası destekleyici, sıkı. Gelirler politikası destekleyici. Bir de önümüzdeki yıl için şunun altını çok net çizeyim. Enflasyon beklentilerini etkileyen yeniden değerleme oranını, bütçe imkanları çerçevesinde, hedef enflasyon paralelinde belirlemeye çalışacağız. Yine maktu birtakım vergi artışlarını da bütçe imkanları çerçevesinde, hedef enflasyonun altında belirlemeye çalışacağız. Böylece Merkez Bankasının çabasına ilave destek vereceğiz. Negatif çıktı açığı yani uzun vadeli büyüme trendimize oranla büyümenin daha düşük düzeyde seyretmesi orta vadede devam edecek. Böylece negatif çıktı açığı üzerinden de dezenflasyon devam edecek. En önemli konulardan bir tanesi, 'bu iş para politikasıyla olmaz' eleştirileri... Öyle olacağını kim iddia ediyor ki? Yani bugüne kadar biz böyle bir iddiada bulunduk mu? Bakın, arz yönlü tedbirler bu yüzden devrede"

Şimşek, sosyal konut ve deprem bölgesindeki konut arzı noktasında yaptıklarından bahsederek, enerji ve gıda arzını artırmaya devam edeceklerinin altını çizdi.