Chicago Üniversitesi Profesörü Thaler, insanların ekonomik kararlarda her zaman rasyonel davranmadığını gösteren araştırmalarıyla tanınıyor.
Yeni kitabı “The Winner’s Curse: Behavioral Economics Anomalies, Then And Now” (Kazananın Laneti: Davranışsal Ekonomi Anomalileri, Dün ve Bugün) ile Thaler, klasik iktisat anlayışına dayalı ekonomik teorileri sarsan bulgularını yeniden ele alıyor ve bugünün en önemli sorunlarının artık büyük veriden geldiğini söylüyor.
"Değişim ancak mevcut sistemin izin verdiği kadar olur"
Londra'da basınla buluşan Thaler, küresel ekonomiyi tehdit eden unsurlar arasında iklim krizine ve siyasi gelişmelere dikkati çekerek, “İklim krizi hala ortada, küresel ekonomi için büyük bir tehdit ve şimdi yeni bir tehdit daha var; Trump. ABD müttefiklerine düşman gibi davranmaya başlarsa, bu gerçekten çok kötü olur.” değerlendirmesinde bulundu.
Thaler, gelir adaletsizliği konusundaki endişelerini de açıkça dile getirerek, “Diyelim ki elimizde zenginlerden alıp yoksullara verebileceğimiz bir vida var. Eğer o vidayı sonuna kadar çevirirsek, ekonomi teorisi der ki büyüme çöker, kimse çalışmak istemez ama dürüst olalım, şu anda o noktadan çok uzağız. Artık trilyonerlerimiz var.” diye konuştu.
Bu benzetmenin, yeniden dağıtım ihtiyacını ve siyasal sınırları özetlediğini söyleyen Thaler, şöyle devam etti:
“Soru şu; o vidayı ne kadar çevirebiliriz ve nasıl? Sorun şu ki en çok kaybedecek olanlar en güçlü olanlar. Eğer hala bir demokrasimiz varsa ki şu anda ABD’de bu tartışılıyor, değişim ancak mevcut sistemin izin verdiği kadar olur.”
Thaler, siyasetçilerin, iktidara geldiklerinde değişimin sınırlarını fark ettiklerini belirterek, “New York’ta kendini sosyalist olarak tanımlayan bir belediye başkanı seçtik ama yakında o da anlayacak ki o vidayı gerçekten çeviremeyecek. Belki otobüsleri ücretsiz yapabilir ama hepsi bu. Bana sorarsanız, o vidayı ne kadar çevirmek isterdim bilmiyorum. Nasıl yapılırdı, onu da bilmiyorum.” ifadelerini kullandı.
Nobel ödüllü ekonomist Richard Thaler, toplantının ardından AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Dünyada ekonomik yaptırımların Orta Doğu ve Ukrayna'daki savaşı bitirmede ne kadar etkili olduğu yönelik soruya Thaler, şöyle yanıt verdi:
"Bu sorunun aynısı geçenlerde bir araştırma anketinde bana soruldu ve açıkçası ampirik bir soru. Makroekonomi yapmak zordur dolayısıyla elimizde bunu anlamamızı sağlayacak kadar veri noktası yok. Örneğin petrol üzerindeki yaptırımların ne kadarının gerçekten delindiğini bilmek de çok zor. Bu konuda uzman biri değilim."
