Görünür işsizlik oranı ağustos ayında bir önceki aya göre 0,4 puan artarak yüzde 8,5’e çıktı. İşsiz sayısı da 168 bin artış göstererek 3 milyon 44 bin kişi oldu.
Bu görünür oran. Peki ya gerçek işsizliğin boyutu...
TÜİK bu konuda yalnızca oran veriyor. Atıl işgücü oranı ağustos ayında temmuza göre 0,1 puan artışla yüzde 29,7 oldu. Ama gerçek işsizliği gösteren atıl işgücü oranının nisan, mayıs ve haziran aylarında daha yüksek olduğunu ve yüzde 30’un üstünde bulunduğunu dikkate almak gerekir.
Her ne kadar atıl işgücü oranı söz konusu üç ayın altındaysa da bu oran ağustos itibarıyla geniş tanımlı işsiz sayısının ya da başka bir ifadeyle gerçek işsiz sayısının 12,2 milyon kişi olduğunu ortaya koyuyor.
Biraz önce de belirttim; atıl işgücü konusunda TÜİK oran vermekle yetiniyor, bu kapsamdaki işsiz sayısı ayrı bir hesaplama gerektiriyor. İşte o hesaplamayı da DİSK-AR yapıyor. DİSKAR ağustostaki geniş tanımlı işsiz sayısını 12 milyon 190 bin kişi olarak hesapladı. Geçen yılın aynı ayına göre artış 1 milyon 117 bin.
Genç nüfustaki artış 0,8 puan
TÜİK verilerine göre 15-24 yaş grubundaki işsizlik oranında ağustos ayında kaydedilen artış 0,8 puanı buldu. Bu yaş grubunda temmuzda yüzde 15,2 olan işsizlik oranı ağustosta yüzde 16’ya yükseldi.
İşsizlik arttı ama...
Ağustosta temmuza göre işsizlik oranı arttı ama bu biraz da işgücüne katılma oranının artmasından kaynaklandı. Söz konusu oran yüzde 0,6 oranında arttı. Bu oran 376 bin kişiye denk geliyor.
İşgücüne katılan 376 bin kişinin 208 bini istihdam edildi, 168 bini ise iş bulamadı.
Şimşek’e yanlış bilgiyi kim verdi?
Bu arada Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in önceki gün Batman’da kendisinden iş isteyenlere yönelik olarak İŞKUR’da 1,6 milyon açık iş bulunduğunu söylemesi hayretle karşılandı. İŞKUR’da bu düzeyde açık iş bulunması söz konusu değildi çünkü.
İŞKUR’un ağustos ayı verilerine göre açık iş sayısı 195.669’u kamu, 824’ü özel sektör talebi olmak üzere 196.493 düzeyinde bulunuyordu.
Peki nasıl olmuştu da Mehmet Şimşek böylesine yanıltılmıştı.
Anlaşılan bu bilgiyi verenler, aylık açık iş sayılarını toplaya toplaya gitmişti ve sonuçta 1,6 milyon gibi bir sayıya ulaşılmıştı.
Gerçi onların da pek hatası yoktu.
İŞKUR’un aylık bültenlerinde birikimli sayılara da yer veriliyor. İŞKUR’un ağustos ayı istatistik bülteninde ocak-ağustos açık iş sayısı 1.615.885 olarak yer alıyor. Mehmet Şimşek’in dile getirdiği sayı da bu zaten.
Ancak açık iş istatistikleri belli bir tarihteki ya da dönemdeki bir anlamda bakiyeyi gösterir. Her ayın sayısı toplanarak gidilmez, böyle bir hesaplama tümüyle yanlıştır.
Böyle yapılsaydı açık iş sayısının ağustos itibarıyla 196 bin düzeyinde bulunduğu görülecekti.
Merak ediyorum; İŞKUR yetkililerine “Ağustos ayında kayıtlarınızda kaç açık iş görünüyor” diye sorulsa 196 bin mi derler, 1,6 milyon mu?
Bir kez daha soralım; eylül enflasyonu 3’e sığar mı?
Bu köşede 29 Eylül Pazartesi günü TÜFE kapsamındaki başlıca yedi kaleme gelen zamlardan yola çıkarak “Eylül enflasyonu 3’e zor sığar ama 2,97 kırmızı çizgi” başlıklı bir yazı yazmıştım. Yazımda 2,97’nin ne olduğunu da üstüne basa basa anlattım ama “Kırmızı çizgiyi de kendi kendinize çiziyorsunuz” diyenler yine de çıktı, ne yapabilirim ki!
TÜRK-İŞ’in dün açıkladığı mutfak enflasyonu eylül ayında yüzde 3,17 oldu. Bu bir anlamda gıda enflasyonu demek.
Yedi kalemden TÜFE’ye yansıyacak zamların düzeyini 1,28 puan olarak hesaplamış ve bunu 29 Eylül tarihli yazımda aktarmıştım. Bu yedi kalemin TÜFE’deki ağırlığı yüzde 19. TÜRK-İŞ hesaplaması gıda enflasyonuna karşılık geliyor ve TÜFE’de gıda grubunun ağırlığı yaklaşık yüzde 25. Dolayısıyla yüzde 3,17’lik artıştan da TÜFE’ye yaklaşık 0,8 puanlık bir etki geleceğini söylemek yanlış olmaz.
Şu durumda karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor:
■ İki grubun ağırlığını toplayalım; yüzde 19 artı yüzde 25, toplam yüzde 44.
■ İki gruptan TÜFE’ye yansıyacak etkiyi toplayalım; 1,3 puan artı 0,8 puan, toplam 2,1 puan.
İki grup TÜFE’de yüzde 44 paya sahip, yani TÜFE’nin geriye kalan yüzde 56’sında çok düşük artış olmalı ki geçen yılın eylülündeki yüzde 2,97 aşılmasın.
• Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve borsagundem.com.tr’nin editoryal politikasını yansıtmayabilir.
