TCMB: Enflasyonun ana eğilimi Eylül ayındaki artıştan sonra Kasım ayında Mayıs seviyesine geriledi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Kasım ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.
Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.
Özet
Tüketici fiyatları kasım ayında yüzde 0,87 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 1,80 puan düşüşle yüzde 31,07 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık tüketici enflasyonundaki gerilemeyi gıda fiyatları sürüklerken, gıda dışında kalan tüketici fiyatlarında yıllık enflasyon görece yatay seyretmiştir. Son aylarda olumsuz seyreden gıda fiyatlarında kasım ayında gözlenen düşüşte işlenmemiş gıda alt grubu belirleyici olmuştur. İşlenmemiş gıda fiyatları sebze ürünleri öncülüğünde önemli oranda gerilerken, işlenmiş gıdada aylık fiyat artışı yavaşlamıştır. Mevsimsel etkilerden arındırıldığında hizmet enflasyonunda yatay seyir devam etmiştir. Temel mal grubu aylık fiyat artışı kasım ayında görece ılımlı seyretmiştir. Enerji fiyatları ise bu dönemde akaryakıt kalemine bağlı olarak bir miktar yükselmiştir. Kasım ayında, üretici fiyatları aylık artışı yüzde 0,84 ile yavaşlamaya devam etmiş, yıllık enflasyonu ise 0,23 puan artarak yüzde 27,23 olmuştur. Bu görünüm altında, enflasyonun ana eğilimi eylül ayındaki artıştan sonra kasım ayında mayıs seviyesine gerilemiştir.
Değerlendirmeler
Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 0,87 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 1,80 puan azalarak yüzde 31,07 seviyesinde gerçekleşmiştir (Grafik 1). B endeksinin yıllık değişim oranı 0,35 puan düşerek yüzde 32,17'ye gerilerken, C endeksinin yıllık değişim oranı 0,40 puan azalışla yüzde 31,65 olmuştur.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, gıda ve alkolsüz içecekler, temel mallar ve hizmet
gruplarının katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 1,61, 0,20 ve 0,17 puan azalırken; alkol tütün ve altın ile enerji gruplarının katkıları sırasıyla 0,10 ve 0,08 puan artmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla zayıflamıştır. Diğer taraftan, gıda hariç bakıldığında tüketici enflasyonu bir miktar yükselmiştir. Aylık enflasyon, B
endeksinde bir önceki aya kıyasla yatay seyrederken, C endeksinde artmıştır. Fiyat artışları B
endeksini oluşturan gruplardan işlenmiş gıdada yavaşlarken, hizmet sektöründe yatay seyretmiş, temel mallarda ise bir miktar artış kaydetmiştir. TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, enflasyonun ana eğiliminin eylül ayındaki artıştan sonra kasım ayında mayıs seviyesine gerilediğine işaret etmektedir. Ana eğilim üç aylık ortalamalar bazında ise belirgin bir değişim sergilememektedir.
Hizmet fiyatları kasım ayında yüzde 1,46 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,23 puan azalarak yüzde 44,21 olmuştur. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, hizmet enflasyonunda aylık bazda son dönemde gözlenen yatay seyrin devam ettiğine işaret etmiştir. Bu dönemde, yıllık enflasyon kira ile haberleşme hizmetlerinde azalırken diğer gruplarda artmıştır. Kira enflasyonu aylık bazda yüzde 2,49 ile güç kaybetmeye devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 63,59'a gerilemiştir. Ulaştırma alt grubunda fiyatlar yüzde 1,69 oranında artmış, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 43,24'e yükselmiştir. Bu gelişmede, hava yoluyla yolcu taşımacılığı kalemindeki fiyat artışının etkisi öne çıkmıştır. Haberleşme alt grubu aylık fiyat artışında (yüzde 1,51) telefonla yapılan görüşme ile internet ücretlerindeki yükselişler etkili olmuştur. Lokanta-otellerde ise aylık enflasyon otel ücretlerindeki gerilemeyle yüzde 0,89'a yavaşlamıştır. Diğer hizmetler alt grubunda fiyatlar yüzde 1,06 ile görece ılımlı seyretmiş, paket turlar hac hizmeti fiyatlarına istinaden artmıştır.
Kasım ayında temel mal grubu fiyatları yüzde 0,92 oranında yükselirken, grup yıllık enflasyonu 0,61 puan azalarak yüzde 18,62 olmuştur. Yıllık enflasyon giyim ve ayakkabı grubunda bir miktar artmış, dayanıklı mal ile diğer temel mallar alt gruplarında azalmıştır (Grafik 8). Dayanıklı tüketim mallarında aylık fiyat artışı yüzde 0,99 ile bir önceki aya benzer bir oranda gerçekleşmiştir. Bu dönemde, otomobil, mobilya ve beyaz eşya fiyatları sırasıyla yüzde 1,13, 0,97 ve 0,79 oranında yükselmiştir. Elektrikli ve elektriksiz aletlerde ise fiyat artışları daha sınırlı gerçekleşmiştir. Diğer temel mallar alt grubunda aylık enflasyon oranı yüzde 1,01 ile son iki aya kıyasla bir miktar artış göstermiştir.
Enerji fiyatları kasım ayında yüzde 1,86 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 1,41 puan artarak yüzde 36,05 olmuştur. Bu gelişmede, temelde ham petrol fiyat gelişmelerinden ayrışan motorin ürün
fiyatlarının sürüklediği akaryakıt grubu fiyatları (yüzde 4,06) öne çıkmıştır. Bunun yanı sıra, katı yakıt (yüzde 2,58) ve şebeke suyu (yüzde 1,66) fiyatlarında artışlar gözlenmiş, tüp gaz fiyatları ise yatay seyretmiştir.
Kasım ayında tüketici enflasyonu üzerinde gıda fiyatlarının olumlu etkisi belirleyici olmuştur. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları kasım ayında yüzde 0,69 oranında azalmış, grup yıllık enflasyonu 7,43 puan düşüşle yüzde 27,44'e gerilemiştir. Yıllık enflasyon, işlenmemiş gıda alt grubunda 15,24 puanlık belirgin düşüşle yüzde 19,42 olurken, işlenmiş gıda alt grubunda 0,10 puan azalarak yüzde 34,61 olmuştur.
Aylık bazda, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yüzde 3,33'lük azalışta sebze (yüzde -9,52), yumurta (yüzde -8,38) ve beyaz et (yüzde -8,24) fiyatlarındaki gerilemeler etkili olmuştur. İşlenmiş gıda grubu fiyatları ise bir önceki aya kıyasla yüzde 1,50 oranında artmış; et ürünleri (yüzde 5,17) ile katı-sıvı yağlar (yüzde 4,22) fiyat artışları ile öne çıkan kalemler olmuştur.
Tütün ürünlerinde üretici firmalar tarafından gerçekleştirilen fiyat ayarlamasının kasım ayına sarkan etkisiyle alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları yüzde 2,42 oranında yükselmiştir.
Yurt içi üretici fiyatları kasım ayında yüzde 0,84 artmış, yıllık enflasyon 0,23 puan yükselerek yüzde 27,23 olmuştur. Bu dönemde enerji fiyatları (yüzde -0,48) gerilerken, sermaye (yüzde 1,54) ve ara malları (yüzde 1,27) fiyat artışları ile öne çıkmıştır. Sektörel bazda incelendiğinde, tütün ürünleri, metal cevherleri, rafine petrol ürünleri, bilgisayar ile elektronik ve optik ürünler yüksek fiyat artışlarıyla dikkat çekmiştir.