Ücretli çalışanların üç ana sektöre göre dağılımı ve yıldan yıla olan değişim, sanayideki gidişatın yalnızca son birkaç yıldır değil, uzunca bir süredir kötü olduğunu ortaya koyuyor.
TÜİK’in dün açıkladığı ağustos ayına ilişkin veriler ücretli çalışan 16,1 milyon kişinin 4,9 milyonunun sanayide istihdam edildiğini gösteriyor. İnşaat sektöründe çalışanların sayısı 2 milyon, hizmetler ve ticaret sektörlerinde çalışanların sayısı ise 9,2 milyon.
Her üç sektörde çalışanların sayısı uzun dönemli bakıldığında tabii ki artıyor. Ama önemli olan toplam içinde bu üç sektörün aldığı payın nasıl seyrettiği…
Sanayi kan kaybediyor
TÜİK’in açıkladığı veri seti Ocak 2009’dan başlıyor. Karşılaştırmanın doğru yapılabilmesi adına sektörlerin toplamdaki payı için her yılın ağustos ayındaki verileri esas aldım. Grafik ise 2009'dan bu yana olan tüm ayları kapsıyor.
Buna göre sanayide çalışanların toplam ücretli çalışanlar içindeki payı 2009’un ağustosunda yüzde 34,6 düzeyinde bulunuyor. Bu oran, daha sonraki tüm ağustos ayları için ölçülen en yüksek oran.
2009’un ağustosunda inşaat sektöründe çalışanların oranı yüzde 10,8, hizmetler sektöründe çalışanların oranı ise yüzde 54,5.
Veri seti bu paylarla başlıyor… 2025 yılına gelinceye kadar üç sektör için de geçerli olmak üzere çalışanların toplam içindeki payında zaman zaman küçük dalgalanmalar görülüyor.
Ve Ağustos 2025… Sanayide çalışanların payı artık yüzde 30 sınırına dayanmış durumda; neredeyse bu oranın da altına inilecek. Ağustos 2025’te ücretli olarak sanayide çalışanlar, toplam çalışan sayısının yüzde 30,4’ü düzeyinde. Bu, ağustos ayları itibarıyla 2009’dan bu yana olan dönemin en düşük oranı.
İnşaat sektöründe 2009’da yüzde 10,8 olan, 2011-2014 döneminde yüzde 12’nin, 2015-2018 döneminde yüzde 13’ün üstüne çıkan ama sonra gerileyen pay bu ağustosta önceki altı yıla göre yeniden artarak yüzde 12,5’e yükseldi.
Hizmetler aldı başını gidiyor
Hizmetler sektöründe çalışan ücretlilerin payı genel olarak artış gösterme eğiliminde.
Bu ağustosa ilişkin son veriler, ücretli çalışanların yüzde 57,1’inin hizmetler ve ticaret sektörlerinde istihdam edildiğini ortaya koydu.
Girişte de belirttiğim gibi hizmetler sektöründe çalışanların sayısı sanayide istihdam edilenlerin sayısına göre neredeyse bir kat fazla. Sanayide 4 milyon 893 bin, hizmetlerde 9 milyon 185 bin kişi çalışıyor.
Bu gidiş fena!
Sanayide büyük bir verimlilik artışı ya da teknolojik atılım olsa ve çalışanların payı bu yüzden gerilese sorun yok. Ama böyle bir gelişme de söz konusu değil.
Öte yandan sanayide işlerin iyi gitmediği, sıkıntının giderek büyüme eğiliminde olduğu dile getirildiğinde bir kesim adeta ellerini ovuşturuyor:
“Şimdiye kadar kazandıklarına saysınlar…”
Sanayi tökezlediğinde sanki bundan en çok çalışanlar zarar görmüyormuş gibi! İşte veriler ortada…
Sanayicinin kendini geçindirecek, hayatını rahatça idame ettirecek kadar varlığı vardır. Olan yine çalışana olur, oluyor da nitekim…
Prof. Dr. Ömer Faruk Çolak
Prof. Dr. Ömer Faruk Çolak’ı kaybettik… Hocamla 2000’li yılların başında tanıştık…
Gazi Üniversitesinde Genel Sekreterlik görevini yürütürken sık sık ziyaretine giderdim, uzun uzun sohbet ederdik.
Üniversiteden ayrılınca birlikte radyo programı yaptık. Ben televizyonda program hazırlayıp sunmaya başladıktan sonra defalarca konuğum oldu. Makro göstergelerin yorumlanmasındaki eksikliği görüp birlikte bir kitap yazmaya karar verdik.
“Makro Ekonomik Göstergelerin Yorumlanması” adlı kitabımız 2010 yılında çıktı. Ömer Faruk Hocam İktisat ve Toplum Dergisini yayımlamaya başlayarak zor bir işe girişti.
Gazetedeki yazılarım yoğunlaşana kadar ben de dergiye katkıda bulunmaya çalıştım.
Ömer Faruk Hocamı önceki gün ani gelişen bir rahatsızlık yüzünden kaybettik. Başta ailesi olmak üzere tüm sevenlerine, ekonomi camiasına ve okurlarına baş sağlığı diliyorum.
• Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve borsagundem.com.tr’nin editoryal politikasını yansıtmayabilir.