Küresel konut piyasası, aşırı sıcaklar, sel ve orman yangınları gibi iklim krizi kaynaklı riskler nedeniyle köklü bir dönüşüm sürecine girdi. Artık iklim tehlikeleri, yalnızca çevresel değil, doğrudan piyasa dinamiklerini etkileyen bir unsur olarak öne çıkıyor.
Bu riskler konut alıcılarının tercihlerini değiştirirken, satış ve kira fiyatları üzerinde de belirleyici hale gelmiş durumda. Uzmanlar, özellikle artan sigorta maliyetlerinin emlak sektöründe yeni bir kırılganlık alanı oluşturduğuna dikkat çekiyor.
Yapılan değerlendirmelere göre sıcaklık artışının yoğunlaştığı bölgelerde konut fiyatlarında gerilemeler görülüyor. Küresel ölçekte konut talebini artık büyük ölçüde iklim koşulları şekillendiriyor. Gayrimenkul yatırımcılarının yüzde 80’den fazlası, konut alım sürecinde iklim risklerini kritik bir kriter olarak ele alıyor.
Emlak ilanlarında tehlike haritaları gizlendi
ABD emlak piyasasında iklim değişikliğinin satışları doğrudan etkilediği görülüyor. Ülkenin önde gelen emlak platformlarından Zillow, First Street ile ortaklaşa hazırladığı iklim risk puanlarını başlangıçta ilanlarında görünür kılmıştı. Ancak yangın, sel ve aşırı sıcaklık gibi tehlikeleri renkli haritalarla gösteren bu özellik, emlakçıların "satışları düşürüyor" şeklindeki şikayetleri üzerine gizlendi. Şu anda kullanıcılar yalnızca First Street bağlantılarına yönlendirilirken, bu durum iklim krizinin sektörü ne kadar kırılgan hale getirdiğini gösteriyor.
Yaklaşık 118 milyon 'Euro'luk bir satış kaybı
Avrupa’da da iklim etkilerine benzer bir tablo ortaya çıktı. SSRN’de yayımlanan bir çalışma, 2009–2024 yılları arasında İspanya’daki 47 şehirde yaşanan aşırı sıcakların gayrimenkul değerleri üzerindeki etkisini inceledi. Çalışma bulgularına göre, 35°C’nin üzerindeki her ekstra gün, satış fiyatlarını metrekarede 1,40 Euro ve kiraları ise 0,0059 euro azaltıyor. 2024 verileri baz alındığında, bu durumun İspanya'da yılda yaklaşık 118 milyon Euro'luk bir satış kaybı anlamına geldiği belirtiliyor.
Sel tehdidi ve sigorta maliyeti ön planda
Aşırı sıcaklıkların yol açtığı kuraklık ve yangın risklerinin yanı sıra, atmosferin ısınmayla birlikte daha fazla nem tutması güçlü yağışları artırıyor. Bu durum, İngiltere’de 6,3 milyon konutun sel tehdidi altında bulunmasına neden oluyor.
Emlak danışmanı Rachel Ollington, iklim etkilerinin artık alıcı davranışını doğrudan şekillendirdiğini belirterek, bu durumun on veya beş yıl önce hiç görülmediği biçimlerde gündemin bir parçası haline geldiğini ifade etti. Alıcıların artık ilk aşamada sigorta maliyetlerini ve iklim riski raporlarını talep ettiği bildiriliyor.
Aşırı hava olaylarındaki artış, sigorta sektöründe de büyük bir baskı yaratıyor. İngiliz Sigortacılar Birliği, 2024 yılında konut hasar tazminatlarının 585 milyon sterline ulaştığını açıkladı. Araştırmacılar, sigortanın pahalı veya erişilemez hale gelmesinin "mülk değerlerini düşürerek daha geniş bir finansal kırılma riskini artırdığı" uyarısında bulunuyor.