✓ Yaklaşık üç yıllık dönemin ortalaması gösteriyor ki en isabetli enflasyon tahminini reel sektör yapıyor. Reel sektörün tahmini, gerçekleşen enflasyonun yüzde 10 kadar üstünde.
✓ Piyasa katılımcılarının tahmini gerçekleşen enflasyonun yüzde 32 altında kalıyor, hanehalkının tahmini ise gerçekleşen oranın yüzde 51 üstünde oluşuyor.
✓ Şu durumda reel sektörün kasım ayında yüzde 35,70 olan bir yıl sonrasına ilişkin tahmini aralıkta yüzde 35'e inse ve Aralık 2026'daki gerçekleşmeye göre sapma yüzde 10 değil yüzde 20 olsa bile 2026'daki enflasyon yüzde 27-28'lerin altına kolay kolay inmeyecek.
Merkez Bankası her ay sektörel enflasyon beklentilerini açıklıyor. Bu kapsamda piyasa katılımcıları, reel sektör ve hanehalkının bir yıl sonrasına ilişkin tahminlerini görebiliyoruz. Üç oran da ayrı anketlerle belirleniyor ve Merkez Bankası’nca ilan ediliyor.
Bu üç kesimin tahmin sıralaması hiç değişmiyor. En yüksek tahminde bulunanlar hanehalkı, ikinci sırada reel sektör var, en düşük tahminin sahipleri ise piyasa katılımcıları.
Merkez Bankası son olarak 2026’nın kasım ayındaki gerçekleşmenin hangi düzeyde beklendiğine ilişkin tahminleri açıkladı.
Piyasa katılımcılarının tahmini ekim ayına göre 0,23 puan artarak yüzde 23,49’a çıktı; reel sektörün tahmini 0,60 puan azalarak yüzde 35,70’e, hanehalkının tahmini ise 2,15 puan azalarak yüzde 52,24’e geriledi.
Bir yıl sonrasının tahmini yüzde 23,49 ile yüzde 52,24 arasında. Makas çok büyük.
Peki hangi kesimin tahmini daha isabetli, gerçekleşmeler bize ne söylüyor?
2022’den önce yapılan tahminlerin ve gerçekleşmeyle olan farkın pek önemi yok. Enflasyonda tırmanma 2021’in aralık ayında başladığı için (aylık yüzde 13,58) 2022’den itibaren yapılan tahminlere odaklanmak gerekiyor.
2022’nin ocak ayından itibaren yapılan tahminleri tabii ki 2023’ün ocak ayından sonraki gerçekleşmelerle kıyaslamak gerekiyor. Bu kıyaslama çok açık bir şekilde en isabetli tahmini reel sektörün yaptığını ortaya koyuyor.
Tabii ki bu isabette reel sektörün tahmin ettiği oranı bir anlamda belirleme gücünü elinde bulundurması da rol oynuyor.
Şöyle demek de mümkün. Reel sektör, yapmayı planladığı fiyat artışını tahmin olarak dile getiriyor ve dolayısıyla iki oran birbirine yakın gerçekleşiyor.
Yüzde 10’luk sapma
Biraz önce de belirttim; 2022’nin ocak ayından sonraki tahminleri 2023’ün ocak ayından sonraki gerçekleşmelerle kıyaslamak ve bunu bir seri olarak devam ettirmek gerekiyor.
Peki reel sektörün en isabetli tahmini yaptığı sonucuna nasıl mı varıyorum?
■ Ocak 2022-Ekim 2024 döneminin tahminini, Ocak 2023-Ekim 2025 dönemin gerçekleşmesiyle kıyaslıyorum.
■ Yani bir yıl sonrası için ne tahmin edilmiş, gerçekleşme ne olmuş, ona bakıyorum.
■ Tahmin dönemindeki yıllık enflasyonun ay bazındaki ortalamasını, yine aynı şekilde hesapladığım gerçekleşme ile kıyaslıyorum.
■ Bu tahmin ve gerçekleşme kıyaslamasını piyasa katılımcıları, reel sektör ve hanehalkı için ayrı ayrı yapıyorum.
■ Tahmin ve gerçekleşme olarak bütün ayların aritmetik ortalamasını alınca şöyle bir tablo çıkıyor.
■ Üç yıla yaklaşan bu dönemde enflasyonu 100 kabul edersek piyasa katılımcılarının tahmini 68, reel sektörün tahmini 110, hanehalkının tahmini 151 olmuş.
■ Reel sektör uzun dönemde enflasyonun yüzde 10 üstünde bir tahminde bulunmuş.
■ Zaten üç kesimin ortalamasındaki sapma oranı da yaklaşık yüzde 10.
Reel sektör ortalamaya da yakın
Gerçekleşen enflasyona yakınlık bir yana reel sektörün tahmin ettiği yıllık enflasyon, piyasa katılımcıları ile hanehalkının tahmin ettiği oranların da hemen hemen tam ortasında bulunuyor.
Bu yönüyle yalnızca reel sektörün tahminini izlemek bile gelecek açısından fikir verebilir.
Tahminler ve hedef; uyumsuzluk büyük
Yaklaşık üç yıllık dönem gösteriyor ki reel sektörün ortalama tahmini de, her üç sektörün tahmininin ortalaması da, ki zaten oranlar hemen hemen aynı, enflasyonun yaklaşık yüzde 10 üstünde.
Buradan çıkarılması gereken sonuç açık…
Reel sektörün Kasım 2026 için tahmini yüzde 35,70. Varsayalım bu tahmin Aralık 2026 için yüzde 35’e düştü. Buradan hareketle şöyle bir çıkarsamada bulunmak yanlış olmasa gerek:
“Yüzde 35, gerçekleşmenin yüzde 10 üstünü gösterdiğine göre enflasyon 31-32 dolayında olacak.”
Tabii ki yüzde 10’luk marj sabit değil, sapma daha fazla olabilir; hadi yüzde 20 diyelim, bu durumda da 2026 sonundaki enflasyon ancak yüzde 28 dolayına inecek demektir.
• Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve borsagundem.com.tr’nin editoryal politikasını yansıtmayabilir.