AA muhabirinin, Ticaret Bakanlığı verilerinden yaptığı derlemeye göre, ekim itibarıyla Türkiye'de 19 serbest ticaret bölgesi bulunuyor.
Bu bölgeler, yatırımcı ve üreticilere birçok avantaj ve teşviki bir arada sunuyor. İhracata ve yatırıma katkı sağlayan bu bölgeler, vergi avantajı, yerli ve yabancı pazarlara erişim, stratejik avantajlar, kar transferi, ucuz altyapı gibi birçok imkanı barındırıyor.
İstihdama da katkı veren serbest bölgelerde, ekim sonu itibarıyla 93 bin 406 kişi çalışıyor.
Serbest bölgelerde gerçekleştirilen toplam ticaret hacmi, 2024'te 27 milyar 691 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. 2023'te bu bölgelerin ticaret hacmi 30 milyar 688 milyon dolar seviyesindeydi.
Ülkedeki toplam 19 serbest bölgenin, bu yılın ocak-ekim dönemindeki ticaret hacmi 23 milyar 699 milyon dolar olarak hesaplandı.
Yazılımdan medikale kadar üretim ve ticaret
Yılın 10 ayında, serbest bölgelerin ticaret hareketliliği ise "yurt içinden bölgelere" 2 milyar 688 milyon dolar, "bölgelerden yurt içine" 3 milyar 338 milyon dolar oldu.
Yurt dışından bölgelere gerçekleştirilen ticaret ise 7 milyar 282 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. Bölgelerden yurt dışına ticaret hacmi, söz konusu dönemde 10 milyar 390 milyon doları buldu. Böylece 23,7 milyar dolarlık ticaret hacminin yaklaşık yarısını, serbest bölgelerden gerçekleştirilen ihracatın oluşturduğu görüldü.
Serbest bölgelerde yoğunluk yaşanan sektörler, yazılım, yat ve gemi inşası, gemi tamir ve bakımı, medikal aletler, otomotiv, hazır giyim, deri ve AR-GE faaliyetleri olarak öne çıktı.
"Ticaret hacminin yıl sonunda 28 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz"
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Türkiye Serbest Bölgeler Meclisi Başkanı Edvar Mum, bu bölgelerdeki ticaret hedeflerine ilişkin değerlendirmede bulundu.
Mum, 10 ayda 23,7 milyar dolarlık ticarete işaret ederek, "Serbest bölgelerde ticaret hacminin yıl sonunda 28 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz. Bunu geçtiğimiz yılla kıyaslarsak aşağı yukarı aynı seviyelerde bulunuyor." dedi.
Ticaret hacminde farklılık yaratan unsurlara dikkati çeken Mum, "Serbest bölgelerdeki ihracatın yaklaşık yüzde 56'sını orta-yüksek ve yüksek teknolojideki ürünler oluşturuyor. Daha önceleri bu oran yüzde 50'nin altındaydı. Dolayısıyla ürün niteliği itibarıyla yapılan üretim ve ticaret işlemlerinde bu seviyede bir ticaret hacmi gerçekleştirildi." diye konuştu.
Mum, serbest bölgelerde yaklaşık 2 bin 100 şirket bünyesindeki yan hizmetlerle istihdamın 98 bine kadar yükseldiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Ülkemiz coğrafi konumu itibarıyla dünyada önemli noktada bulunuyor. Serbest bölgelerimiz de bu yapı içinde önem arz ediyor. Serbest bölge uygulamaları konusunda uluslararası rekabet de var. 130'dan fazla ülkede 3 binin üzerinde serbest bölge bulunuyor. Her ülke bu yatırımlardan pay almak istiyor. Bu rekabette uygun yeri alabilmemiz için serbest bölgelerde uygulanan mevzuatın teşvik edici yönde geliştirilmesi önem arz ediyor. Bu doğrultuda devletten destek beklemekteyiz."
Ocak-ekim dönemi itibarıyla serbest bölgelerin gerçekleştirdiği ticaret hareketleri ve hacimleri şöyle:
| Ticaret hareketi | Ticaret hacmi (milyon dolar) |
| Yurt içinden bölgelere | 2.688 |
| Bölgelerden yurt dışına | 10.390 |
| Yurt dışından bölgelere | 7.282 |
| Bölgelerden yurt içine | 3.338 |
| Toplam | 23.699 |